Một số điều ấn tượng khi người Đức dạy con để khích lệ sự tự lập và tự tin ở trẻ

Cha mẹ ở nơi nào trên thế giới cũng thế, bản năng là bảo vệ con mình. Nhưng ở Đức, phụ huynh luôn cố gắng nhìn vào bức tranh toàn cảnh hơn.

Thời sinh viên, tôi đã có một mùa hè du học bên Đức. Tại đây, tôi sống cùng một gia đình Đức ở khu ngoại ô nhỏ của thành phố Munich. Là một cô gái 19 tuổi, tôi thích tụ tập, hẹn hò ở các quán bia địa phương (biergarten) hơn là xung quanh mấy cô cậu nhóc. Tuy vậy, tôi vẫn không thể không ấn tượng vì sự tự lập mà trẻ con ở thị trấn này có được.

Từ điểm nhìn của mình, tôi thấy môi trường nơi đó chẳng khác gì chốn địa đàng: Trẻ em đi bộ hoặc đạp xe (có cả xe đạp 1 bánh nữa – tôi không đùa đâu) tới trường thành từng tốp vui vẻ. Rồi bọn trẻ dành cả buổi chiều chơi đùa trong công viên mà không hề thấy bóng dáng cha mẹ giám sát xung quanh.

Là một đứa trẻ Mỹ sinh ra trong những năm 1990, tôi chỉ có thể hình dung chuyện này giống như những gì mà các thế hệ trước đã làm từ thuở… xa xưa. Đó là cái thời mà trẻ em được thỏa thuê trong không gian được người lớn trao cho để tự chịu trách nhiệm về mình và cha mẹ có thể cảm thấy an tâm khi biết con cái họ được an toàn.

Cha mẹ ở nơi nào trên thế giới cũng thế, bản năng là bảo vệ con mình. Nhưng ở Đức, phụ huynh luôn cố gắng nhìn vào bức tranh toàn cảnh hơn (Ảnh minh họa).

Giờ đây, trong cuốn sách “Achtung Baby: An American Mom on the German Art of Raising Self-Reliant Children” (tạm dịch: Nghệ thuật nuôi con tự tin, tự lập của người Đức), tác giả Sara Zaske cho biết, đây cũng chính là trải nghiệm của cô. Và theo cô, hẳn nhiều phụ huynh rất mong chờ được học cáchngười Đức dạy con.

“Nếu chúng ta đề cao hơn giá trị của việc giúp đỡ (con cái chúng ta) đạt được sự tự lập, đó sẽ là cách trưởng thành lành mạnh hơn với trẻ. Và thực sự, đó cũng có thể là cách lành mạnh hơn để có được một mối quan hệ gia đình bền vững”, Zaske chia sẻ với tờ Chicago Tribune.

Điều này không có nghĩa là phương pháp nuôi dạy con tự lập lúc nào cũng dễ dàng.

“Khi tôi có vẻ như muốn nói: ‘Ôi trời ơi, làm thế nào anh/chị lại có thể để con mình làm vậy chứ?’, họ đáp lại rằng: ‘Tôi cũng không thích như vậy. Tôi thực sự không muốn làm việc này. Nhưng tôi buộc phải làm thế vì bọn trẻ cần phải học được cách đi tàu điện ngầm hay cách định hướng khu vực mình sống. Bọn trẻ phải học làm tất cả những thứ này'”, Zaske chia sẻ.

Tất nhiên, việc đảm bảo sao cho việc trẻ làm phù hợp với độ tuổi luôn được cha mẹ Đức đặc biệt lưu tâm. Chỉ có điều định nghĩa và “phù hợp với độ tuổi” của người Đức hẳn sẽ làm nhiều cha mẹ Mỹ choáng váng.

Ví dụ, ở Đức, không có gì lạ khi trẻ con 5 tuổi dùng diêm. Lính cứu hỏa và các công ty bảo hiểm thậm chí còn tuyên bố ủng hộ các trại hè, nơi trẻ mầm non học nghệ thuật nhóm lên “những ngọn lửa vui vẻ” vốn không gây hại và tương đối an toàn.

Zaske nhớ lại lần con gái nhỏ của cô giải thích về bài tập về nhà: học cách sử dụng diêm: “Cảm giác hơi bị sốc một chút. Nhưng bạn biết đấy, khi tôi nhìn con làm, tôi nhận ra: ‘Chà, không hề khó khi trẻ nhỏ học dùng diêm'”.

1. Cha mẹ Đức khuyến khích trẻ đạp xe đi học

Ngay cả những thành phố lớn như Berlin, không hiếm gặp hình ảnh trẻ tiểu học đạp xe đến trường. Việc này không chỉ giúp cải thiện tình trạng giao thông buổi sáng mà theo Zaske, đó còn là bài học vô giá đối với bọn trẻ.

Ngay cả những thành phố lớn như Berlin, không hiếm gặp hình ảnh trẻ tiểu học đạp xe đến trường (Ảnh minh họa).

“Nếu bạn không để con tự đạp xe đi học hay bất cứ việc gì tương tự, bạn đã đánh mất điều gì đó. Bạn lấy đi của trẻ điều gì đó: chính là cơ hội để tích lũy thật nhiều hãnh diện. Tôi nhìn thấy niềm hãnh diện ấy nơi những đứa con tôi, bất cứ khi nào bọn trẻ làm được việc gì mới mẻ hay chinh phục nhiệm vụ mới, cảm giác đều thật là tuyệt vời. Ý tôi là, hãy nói về thái độ tự tin dành cho bản thân: Điều tốt nhất bạn có thể làm cho con là dạy chúng làm gì đó rồi để trẻ tự làm”.

2. Cha mẹ để trẻ chấp nhận rủi ro, mạo hiểm

Trẻ sẽ không làm gì đó nếu cảm thấy sợ (Ảnh minh họa).

Zaske đã vô cùng sợ hãi khi con gái 3 tuổi của cô bắt đầu leo lên khung chơi leo trèo cao hơn 6m. Nhưng cô đã noi gương các cha mẹ khác và nhanh chóng nhận ra, con gái mình hoàn toàn có thể làm được. “Tôi nghĩ, phần lớn trẻ con đều có cái “phanh” hãm sợ hãi của mình. Tức là trẻ sẽ không làm gì đó nếu cảm thấy sợ”.

3. Cha mẹ Đức để trẻ sơ sinh ngủ bên ngoài nhà hàng

Cũng giống như nhiều nước Bắc Âu, cha mẹ Đức thường để trẻ sơ sinh ngủ trên xe đẩy ngoài trời (Ảnh minh họa).

Trong khi cha mẹ Mỹ và nhiều nơi khác trên thế giới có thể cảm thấy lo lắng và muốn đòi hỏi các dịch vụ liên quan tới trẻ em khi ăn ở nhà hàng thì cha mẹ Đức thoải mái để trẻ sơ sinh ngủ trong xe đẩy bên ngoài cửa. Còn họ thì ngồi ở vị trí ngay cạnh cửa nhìn thẳng ra xe đẩy của bé, nhưng tất nhiên ở bên trong nhà hàng. Trên thực tế, nhiều nước Bắc Âu cũng có lệ này và rõ ràng, nó chứa đựng những lợi ích sức khỏe đối với bé sơ sinh.

4. Cha mẹ Đức bắt đầu cuộc trò chuyện “Em bé đến từ đâu?” từ rất sớm

Cha mẹ Đức bắt đầu cuộc trò chuyện “Em bé đến từ đâu?” từ rất sớm (Ảnh minh họa).

Theo kinh nghiệm của tôi, người Đức không phải những người thích vòng vo. Đối với câu hỏi “Con từ đâu sinh ra?”, cha mẹ Đức luôn thẳng thắn và chia sẻ trực tiếp kiến thức khi trả lời trẻ nhỏ. Tất nhiên, họ vẫn không quên đảm bảo thông tin đưa ra phải phù hợp với độ tuổi.

Zaske bộc bạch: “Thực sự tôi thấy việc này hay lắm. Con gái 7 tuổi của cô cũng được học về sinh sản ở người. Đó không phải những thông tin gây choáng ngợp. Nó chỉ như kiểu: ‘Thế này là quan hệ tình dục nhé’. Chỉ vừa đủ thôi và nó mở ra cho các con tôi một đề tài để khám phá, tìm hiểu”.

5. Cha mẹ Đức không ngăn chặn, nghiêm cấm trẻ với mọi thứ

Cũng như với các que diêm, việc trẻ mầm non Đức dùng dao để bổ trái cây, thái rau là chuyện “thường ngày ở huyện”. Zaske lý giải: “Rủ con nấu ăn cùng bạn và sử dụng các công cụ thật là cách tuyệt vời để giới thiệu con việc bếp núc”.

Trẻ mầm non Đức dùng dao để bổ trái cây, thái rau là chuyện “thường ngày ở huyện” (Ảnh minh họa)

Giống Zaske, tôi rất thường nhìn lại những trải nghiệm của mình ở Đức để chỉ dẫn cho quan điểm nuôi dạy trẻ em Mỹ của mình. Trong khi có một số khác biệt văn hóa khiến việc áp dụng các bí quyết của cha mẹ Đức tại Mỹ trở nên khó khăn thì những thông điệp ẩn chứa đằng sau vẫn rất đáng để tham khảo…

Và tôi nghĩ, mình sẽ không bao giờ cho cậu con trai bé nhỏ của mình dùng dao sắc.

Helino

---

© 2024 | Du Học Đức - Thông tin du học Đức

Cập nhật - trao đổi và kinh nghiệm du học ở Đức từ năm 2000