Tìm hiểu về các loại Đại học tại Đức

Sau những tàn phá của chiến tranh thế giới thứ hai, và nhất là sau khi nước Đức được thống nhất thì lãnh vực nghiên cứu và khoa học của nước Đức càng được phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết

Foto: ruhr university bochum

Nước Đức có một truyền thống lâu đời về các lãnh vực khoa học và nghiên cứu.

Nhiều trường đại học tại Đức cũng được biết tiếng với một quá trình lịch sử trăm năm. Sau những tàn phá của chiến tranh thế giới thứ hai, và nhất là sau khi nước Đức được thống nhất thì lãnh vực nghiên cứu và khoa học của nước Đức càng được phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Có 349 đại học (thống kê năm 2002) được phân bố trên toàn nước Đức, và những ai muốn học đại học tại Đức, có thể chọn lựa giữa các đại học (Universität), các đại học kỹ thuật (technischen Universität), các cao đẳng chuyên ngành (Fachhochschule) và các cao đẳng về âm nhạc, nghệ thuật, điện ảnh.

Hơn nữa, tất cả các đại học quốc gia tại Đức đều mở rộng cửa với các học viên trên toàn thế giới.

Nếu bạn đã quyết định học đại học bên Đức thì bạn nhất định phải xác định rõ ràng những câu hỏi sau đây để bạn có thể chọn cho mình một con đường đúng đắn nhất:

1. Kiểu đại học nào bên Đức thích hợp với bạn nhất ? Bạn có quan tâm đến một quá trình học ngắn hạn và hướng nhiều về thực tập như tại các cao đẳng chuyên ngành (FH) hay là một trường năng khiếu đặc biệt như cao đẳng âm nhạc hay điện ảnh ? 
   Bạn hãy xem thêm các thông tin về các cao đẳng chuyên ngành cũng như các cao đẳng âm nhạc và điện ảnh.
2. Bạn muốn học đại học một cách trọn vẹn tại Đức hay chỉ là một quá trình trao đổi giữa đại học của bạn và đại học bên Đức (thường chỉ kéo dài 1 năm) ?
3. Hoặc là bạn đã tốt nghiệp tại nước của bạn và muốn học nâng cao thêm tại nước Đức ? 
4. Bằng tốt nghiệp kỹ sư của Đức, bằng cử nhân, hoặc một chứng chỉ quốc gia của nước Đức có được chấp nhận và thích hợp với công việc của bạn tại quê hương bạn không ? 

Bạn chỉ nên bắt đầu chọn một đại học thích hợp cho mình tại Đức, sau khi đã suy nghĩ kỹ về bước đường sự nghiệp tương lai của mình và đã chuẩn bị sẵn sàng về mọi mặt, nhất là về vấn đề tài chánh. Việc học đại học tại một trường ở Đức cần phải mở ra cho bạn thêm những khả năng, cơ hội trong tương lai chứ không nên bó buộc.

• Đại học (Universitäten)
• Đại học kỹ thuật (Technische Universität)
• Cao đẳng chuyên ngành (Fachhochschule)
• Đại học âm nhạc, điện ảnh (Musik- und Kunsthochschule)
• Các trường đại học, cao đẳng tương đương khác

Các trường đại học (Uni)

Kể từ cuộc cải cách đại học Wilhelm von Humboldt (1767-1835) thì tại các đại học của Đức có sự thống nhất về việc nghiên cứu và giảng dạy. Từ đó các đại học của Đức không chỉ là những trung tâm đào tạo, mà còn là nơi dành cho những việc nghiên cứu tự do từ cơ bản đến chuyên sâu. Các "ngành khoa học thuần tuý" đòi hỏi ở học viên các bài viết khoa học thực sự nghiêm túc, đó là những bài tập làm tiêu tốn nhiều thời gian của học viên nhất.

Học tại các đại học học viên sau khi tốt nghiệp sẽ nhận được bằng tốt nghiệp (Diplom) (kỹ sư), bằng Magister Artium (bằng cử nhân dành cho các ngành nhân văn ???) cũng như bằng tiến sĩ. Thêm vào đó, các học viên cũng có quyền chọn lựa và được đào tạo để trở thành giảng viên đại học.

Ngoài ra, trong bộ luật chung cho các đại học, còn có những ngành học với các bằng cấp tốt nghiệp tương thích với các chuẩn chung của thế giới như Bachelor và Master.

Các chuyên ngành được gộp chung vào các khoa khác khác nhau như: y dược, khoa học tự nhiên, kỹ sư khoa học, khoa học nhân văn, khoa học luật pháp, thần học, khoa học kinh tế, khoa học xã hội cũng như khoa học nông lâm.

Trong các khoa còn được cung cấp các ngành học chuyên môn đặc biệt, chuyên sâu vào lãnh vực lý thuyết của khoa học. Nhiều đại học trên nước Đức còn có những thư viện chuyên môn, các phòng lưu trữ riêng dành cho các chuyên ngành và hỗ trợ những trọng tâm riêng biệt.

Việc học tại đại học (Uni) được tóm gọn lại theo một điều lệ chung, đó là trong đa số các môn học sẽ được dành nhiều thời gian trống cho việc tự nghiên cứu tuỳ theo sở thích.

Các trường đại học, cao đẳng kỹ thuật (Technische Universität/Technische Hochschule)

Trước đây, các trường đại học kỹ thuật và cao đẳng kỹ thuật chỉ giảng dạy các ngành kỹ thuật. Nhưng dần dần, theo thời gian các trường đã phát triển và mở rộng ra hơn, vì vậy tại một số trường bây giờ cũng có thêm các ngành về khoa học xã hội nhân văn. Tuy nhiên trọng tâm vẫn hướng về các ngành khoa học tự nhiên và kỹ sư khoa học như trước.

Cao đẳng chuyên ngành (Fachhochschule)

Ngày càng nhiều học viên quyết định theo đuổi việc học tại các trường cao đẳng chuyên ngành, vì lý do trước hết đó là thời gian học ngắn hơn và gắn liền với thực hành nhiều hơn là lý thuyết chay tại các đại học (Uni).

Việc quyết định kiểu đại học nào thật sự thích hợp với mình phụ thuộc chính vào mục đích học đại học của bạn. Bởi vậy, trước hết bạn cần phải có sự hiểu biết rõ ràng về các kiểu đại học ở nước Đức.

+ Vậy cao đẳng chuyên ngành là gì ?

Về các đại học và các trường đại học kỹ thuật thì bạn cũng có thể ngồi ở nhà mà hình dung ra được, trong khi đó cao đẳng chuyên ngành (FH) lại có một lịch sử khá trẻ và mang một ý nghĩa đặc biệt chỉ của riêng nước Đức.

Ngay sau khi được thành lập, các FH đã nhanh chóng được nhiều sinh viên ưa chuộng _ khoảng gần 1/4 các sinh viên bắt đầu của Đức đã chọn FH.

Và con số các học viên ngày nay lại tăng gấp 5 lần so với thời điểm ban đầu. 35% các sinh viên tốt nghiệp được ra từ các trường FH.

Trong một vài lĩnh vực, như các kỹ sư, thì đã có nhiều hơn phân nửa là tốt nghiệp từ các FH.

+ Điểm đặc biệt: nhiều thực hành, thời gian học ngắn

Điểm quan trọng nhất để hấp dẫn các sinh viên bây giờ là thời gian học ngắn và sát thực với nhu cầu của thực tế - hướng chuyên ngành chứ không chỉ là những lý thuyết dài dòng khô khan.

Đó là điểm đặc biệt thu hút của các cao đẳng chuyên ngành. Các ngành học, các tiết học được tổ chức trong từng nhóm nhỏ, các kỳ thi và các bài học có nhiều thực tập và xoáy trực tiếp vào mục tiêu hướng nghiệp.

Tại các trường cao đẳng chuyên nghiệp ngoài việc giảnh dạy học tập dĩ nhiên bạn cũng có thể làm các công việc nghiên cứu như tại các đại học.

Nhưng các nghiên cứu này cũng ưu tiên hướng đến các nhu cầu thực tiễn, các áp dụng thực tế. Đó cũng là lý do mà các ngành toàn lý thuyết chay không thể được tìm thấy tại các cao đẳng chuyên ngành.

Các ngành học được mở theo nhu cầu về các nghề kỹ sư, kinh kế xí nghiệp, các lãnh vực trang trí đồ hoạ và xã hội học. Bằng tốt nghiệp tại các cao đẳng chuyên ngành là bằng kỹ sư (thực hành).

+ Về lịch sử của các cao đẳng chuyên nghiệp

Các trường cao đẳng chuyên nghiệp của Đức là kết quả của những cuộc tranh cãi về giáo dục của những năm 60.

Trong thời gian đó, nền kinh tế của Đức cần phải đứng vững và cạnh tranh trong cuộc chạy đua với thế giới đã dẫn đến nhu cầu có một đội ngũ các nhân viên có tay nghề thực hành cao, có kiến thức cơ bản vững chắc và thời gian đào tạo ngắn hạn. Chính vì những lý do đó mà các trường cao đẳng chuyên nghiệp được thành lập.

+ So sánh với các đại học (Uni)

Đại đa số các cao đẳng chuyên ngành được hình thành từ các cơ quan, các trường dạy nghề cao cấp về một chuyên ngành nào đó, như các trường kỹ sư, hoặc các trường chuyên ngành kinh tế.

Sự quyết định của các bộ trưởng văn hoá các bang năm 1969 (do mỗi bang riêng biệt của nước Đức có một hệ thống văn hoá giáo dục khác nhau) đã thống nhất việc giáo dục với tất cả các trường Cao Đẳng - và "bộ luật chung dành cho hệ thống các trường đại học" vào năm 1976 đã nâng các cao đẳng chuyên ngành lên ngang hàng với các đại học và những cơ quan tổ chức tương đương khác.

Ngay cả các cao đẳng chuyên ngành theo bộ luật này cũng trở nên độc lập, nghĩa là có sự tự do nghiên cứu, giảng dạy và tự quản lý tổ chức.

Kể từ khi nước Đức được thống nhất, nhờ vào một hệ thống liên bang mới vấn đề này đã có những bước phát triển trên một phương diện mới.

Những vùng thuộc DDR cũ (Cộng Hoà Dân Chủ Đức) cũng bắt đầu xây dựng theo những cơ cấu này, như các trường cao đẳng kỹ sư (Ingenieurhochschulen) cũng theo những hướng giáo dục chung với các cao đẳng chuyên ngành của liên bang Tây Đức.

Bên cạnh đó cũng giống như trong chế độ liên bang cũ, các trường cao đẳng chuyên ngành cũng được xây dựng từ các trường kỹ sư và các trường trung học chuyên nghiệp khác.

+ Trường cao đẳng chuyên ngành: sự đa dạng phong phú

Chỉ từ những con số người ta có thể nhận thấy được hệ thống giáo dục rộng lớn của các cao đẳng chuyên ngành: hơn 150 chọn lựa trên nhiều lĩnh vực dành cho các học viên. Bên cạnh đó còn có khoảng 30 trường quản lý nội bộ của các bang và liên bang chỉ dành cho những mục đích riêng biệt và từ đó chỉ dành cho các nhân viên ngoại giao Đức.

Còn những trường còn lại thì dĩ nhiên là rộng mở đối với tất cả mọi người, kể cả người nước ngoài. Cũng như vậy các trường được tài trợ phần lớn là từ các bang. Bên cạnh đó cũng có gần 30 trường cao đẳng chuyên ngành của chính phủ được chấp nhận cho tài trợ từ các cơ quan tư nhân hoặc của nhà thờ.

Và cuối cùng, cần nhắc đến là các ngành học của các cao đẳng chuyên nghiệp đa số được tập trung trong 5 trường cao đẳng tổng hợp của Đức (là dạng trường đại học được hình thành từ sự sát nhập của các đại học, trường cao đẳng sư phạm, cao đẳng chuyên ngành, và một phần từ trường cao đẳng nghệ thuật), trong đó các học viên trong thời gian theo học còn được chọn lựa thêm những ngành học hoặc những bằng cấp khác.

+ Từ dãy núi Alpen cho đến biển Bắc (Nordsee)

Về địa lý thì các trường cao đẳng chuyên ngành được phân phối trên tất cả các bang của nước Đức. Như vậy người ta có thể theo học tại những vùng thuộc dãy núi Alpen cũng như tại biển Bắc, biển Đông, tại vùng hạ lưu sông Rhein cũng như tại Lüneburger Heide.

Cũng không ít các trường có tại những vùng nhỏ, ít được biết đến, nhưng lại có phong cảnh đẹp, nơi mà rất thích hợp cho cuộc sống và sự tập trung học tập.

+ Nghiên cứu cho vùng

Các trường cao đẳng chuyên nghiệp cũng có nhiều quan hệ tác động với những vùng địa phương của trường. Phần lớn là về kinh tế hoặc quản trị của vùng địa phương qua những cộng tác chung, cụ thể là trong việc nghiên cứu và giảng dạy. Nhiều trường đại học còn được coi như là các cơ quan phục vụ phụ thuộc vào vùng không gian địa lý.

Trong nhiều trường hợp các trường cao đẳng chuyên nghiệp cung cấp những cố vấn kinh tế và những tổ chức đặc biệt nghiên cứu về kỹ thuật vận chuyển cho các cơ quan xí nghiệp. Và bên cạnh đó, sự nhu cầu về công việc trên trên thế giới cũng ảnh hưởng không nhỏ đến các trường cao đẳng chuyên nghiệp, những kỹ thuật mới, những kiến thức mới được nhanh chóng đưa vào trong quá trình học tập.

Chính vì như vậy, cơ hội việc làm của các sinh viên tốt nghiệp các trường cao đẳng chuyên nghiệp nhiều khi cũng cao hơn các sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học cùng hướng.

+ Hợp tác quốc tế

Bên cạnh những tác động tương hỗ giữa các trường với địa phương còn có những thoả thuận cộng tác với các trường đại học nước ngoài, có sự trao đổi và thống nhất việc giảng dạy giữa các trường trên thế giới. Nhiều trường còn có sự trao đổi sinh viên với nhau và được tính như một chương trình của việc học. Ngoài ra nhiều trường còn cung cấp các ngành học, với khoảng thời gian theo học tại ngoại quốc, hoặc cơ chế 2 bằng cấp...

+ Sự đa dạng của các ngành học 

Các ngành học của các trường cao đẳng chuyên nghiệp bao gồm khoảng 15 hướng chuyên môn với các phân khoa khác nhau, trong đó chỉ riêng về đào tạo kỹ sư đã có khoảng 30 phân khoa. Các hướng chuyên môn như kinh tế (quản trị), kỹ sư kinh tế, xã hội học, trang trí/tạo hình, tin học, toán, lưu trữ-, thư viện-, và tài liệu học, chăn nuôi và kinh tế gia đình, kinh tế nông-lâm, khoa học trùng tu, phục chế, hàng hải cũng như thông dịch viên.

Với những cung cấp này các trường đã trở thành một trong những cột trụ trong hệ thống giáo dục của Đức, với khoảng 460.000 sinh viên, trong đó hơn 30.000 là người nước ngoài đang theo học.

Khuyết điểm của các cao đẳng chuyên ngành là:

ngay cả trong các trường cao đẳng chuyên ngành cũng có 1 vài ngành có giới hạn gắt gao với việc xin nhập học.

Các trường cao đẳng âm nhạc, nghệ thuật

Sự đào tạo tại các trường cao đẳng nghệ thuật, âm nhạc trang bị kiến thức cho các ngành nghệ thuật tự do (nghệ sĩ, nhạc sĩ...), nhưng bên cạnh đó cũng dành cho các công việc thuộc lãnh vực giảng dạy các bộ môn nghệ thuật. Việc học tại một trường cao đẳng nghệ thuật / âm nhạc có nhiều khác biệt rõ rệt với việc học tại 1 đại học thông thường. Thông tin thêm (tiếng Anh)...

Bên cạnh các kiểu đại học nêu trên còn có các trường cao đẳng sư phạm (Pädagogischen Hochschulen), nơi đào tạo các giáo viên cho các trường trung học các loại (Grund-, Haupt- und Sonderschule cũng như một phần cho các Realschule và các lớp thấp tại Gymnasium).

Nhưng chung chung thì việc đào tạo đội ngũ giáo viên được kết hợp vào các đại học (Uni).

Trường đại học-cao đẳng tổng hợp (Universitäten-Gesamthochschulen) được hình thành từ sự kết hợp của đại học, cao đẳng sư phạm, cao đẳng chuyên ngành và thêm một phần của cao đẳng nghệ thuật / âm nhạc. Tại đây các học viên có thể trong lúc học chọn thêm các ngành học hoặc những bằng cấp khác.

Dành cho một số các lãnh vực chuyên môn đặc biệc còn có các cao đẳng như cao đẳng y dược (Medizinische Hochschule) và cao đẳng thú y (Tierärztliche Hochschule) ở Hannover và trường đại học y (Medizinische Universität) Lübeck. Ở Köln còn có trường cao đẳng thể thao và trường cao đẳng nghệ thuật truyền thông.

Trường cao đẳng sân khấu ở München, Potsdam-Babelsberg và tại học viện sân khấu Ludwigsburg còn có các ngành học về lãnh vực phim ảnh, truyền hình và truyền thông.

Cuối cùng là trường cao đẳng khoa học quản trị tại Speyer với các ngành về khoa học quản trị dành cho các nhân viên ngoại giao...

Bên cạnh các trường của chính phủ còn có hàng loạt các trường đại học cao đẳng khác như các trường của nhà thờ. Và cuối cùng là một số ít các trường đại học tư, nơi mà bạn phải trả tiền học phí để theo học.

DUHOCDUC.DE

© 2024 | Du Học Đức - Thông tin du học Đức

Cập nhật - trao đổi và kinh nghiệm du học ở Đức từ năm 2000